Debian Üzerinde Python Kurulumu Nasıl Yapılır

Python, günümüz yazılım projelerinde en çok tercih edilen programlama dillerinden biridir. Debian tabanlı sistemlerde Python kurulumu, sistemin kararlılığı ve güncelliği göz önünde bulundurularak dikkatli bir şekilde yapılmalıdır. Bu doküman, Debian üzerinde Python kurulumunu adım adım açıklamaktadır.

Sistem Paketlerinin Güncellenmesi

Kuruluma başlamadan önce sistemdeki mevcut paketlerin güncellenmesi önerilir. Bu işlem, sistem kararlılığını artırır ve paket çakışmalarının önüne geçilmesini sağlar.

sudo apt update
sudo apt upgrade -y

Yüklü Python Sürümünün Kontrolü

Debian sistemlerinde varsayılan olarak bir Python sürümü yüklü olabilir. Mevcut Python sürümü aşağıdaki komut ile kontrol edilebilir.

python3 --version

Python 3 Kurulumu

Python sistemde kurulu değilse veya mevcut sürüm güncel değilse, aşağıdaki komut kullanılarak Python 3 kurulumu gerçekleştirilebilir.

sudo apt install python3 -y

pip Kurulumu

Python ile birlikte gelen pip aracı bazı sistemlerde eksik olabilir. pip, Python paketlerinin yönetimi için gereklidir ve aşağıdaki komutla kurulabilir.

sudo apt install python3-pip -y

Kurulumun ardından pip sürümü şu şekilde kontrol edilebilir:

pip3 --version

Geliştirme Araçlarının Kurulumu (Opsiyonel)

Bazı Python kütüphanelerinin sistem üzerinde derlenebilmesi için gerekli olan geliştirme araçları aşağıdaki komut ile kurulabilir:

sudo apt install build-essential libssl-dev libffi-dev python3-dev -y

Python’un Alternatif Sürümünün Kaynak Koddan Kurulumu

Debian depolarında en güncel Python sürümü bulunmadığında, Python’un resmi web sitesinden kaynak kod indirerek manuel kurulum yapılabilir. Aşağıdaki adımlar Python 3.12 sürümü için geçerlidir:

sudo apt install wget make build-essential libssl-dev zlib1g-dev libbz2-dev libreadline-dev libsqlite3-dev curl llvm libncursesw5-dev xz-utils tk-dev libxml2-dev libxmlsec1-dev libffi-dev liblzma-dev -y
cd /usr/src
sudo wget https://www.python.org/ftp/python/3.12.3/Python-3.12.3.tgz
sudo tar xzf Python-3.12.3.tgz
cd Python-3.12.3
sudo ./configure --enable-optimizations
sudo make -j "$(nproc)"
sudo make altinstall

Not: make altinstall komutu, sistemdeki mevcut Python kurulumlarını etkilemeden yeni sürümün paralel olarak yüklenmesini sağlar. Kurulum sonrasında yeni sürüm "python3.12" komutu ile kullanılabilir.

python ve pip Komutlarının Yönlendirilmesi

Sistem üzerinde varsayılan olarak kullanılan python ve pip komutlarının belirli sürümlere yönlendirilmesi aşağıdaki şekilde yapılabilir:

sudo update-alternatives --install /usr/bin/python python /usr/bin/python3 1
sudo update-alternatives --install /usr/bin/pip pip /usr/bin/pip3 1

Sanal Ortam (Virtual Environment) Kullanımı

Projeye özel Python ortamı oluşturmak için venv modülü kullanılabilir. Bu yöntem, farklı projelerde bağımlılıkların birbirinden izole olmasını sağlar.

python3 -m venv proje-ortami
source proje-ortami/bin/activate